Badania profilaktyczne. Czy Twój organizm jest zdrowy?
Badania profilaktyczne są podstawą profilaktyki wszystkich chorób.
Wojciech Oczko, nadworny lekarz Zygmunta III Wazy i Stefana Batorego w pięknym zdaniu nakreślił, jak zapobiec chorobom i zażywaniu leków.
“Ruch zastąpi prawie każdy lek, podczas gdy żaden lek nie zastąpi ruchu (1)”.
Brak czy też niewystarczający stopień aktywności fizycznej przybliża człowieka do chorób cywilizacyjnych, tak jak cukrzycy, otyłości, nowotworów. Na wiele aspektów nie mamy wpływu, ale mięśnie szkieletowe działają dzięki naszej woli, wystarczy wstać z kanapy – na to mamy wpływ.
Zdrowie to pojęcie względne, czasami czujemy się dobrze, a wyniki badań nie wychodzą najlepiej, innym znów razem odczuwamy osłabienie, bóle, a lekarz stwierdza, że wyniki są w porządku. Niemniej warto pamiętać o badaniach profilaktycznych ogólnych i bardziej specjalistycznych. W artykule znajdziesz wykaz badań z podziałem na etapy życia, a na końcu test zdrowia!
Czym jest zdrowie?
W literaturze znaleźć można ponad 120 definicji zdrowia. Jest to przedmiot rozważań wielu nauk, w tym medycyny, psychologii i socjologii. Światowa Organizacja Zdrowia zwraca uwagę na trzy podstawowe wymiary – biomedyczny, psychiczny i dobrostanu społecznego.
Różnice między definicją zdrowia pacjenta i lekarza czy sportowca i osoby nieaktywnej fizycznie lub osoby młodej czy starszej wynikają z wielu czynników. Natomiast najistotniejsze wydaja się być: wiedza, możliwości, oczekiwania i motywacja.
Należy pamiętać, że brak bólu, możliwość poruszania się czy uśmiech na twarzy w ujęciu zdrowia nie świadczą jeszcze o pełnym dobrostanie organizmu.
Jak sprawdzić stan zdrowia?
Sposobów jest mnóstwo, nawet jeśli czujesz się dobrze, warto poddawać się badaniom profilaktycznym. Ogromna ilość chorób potrafi przebiegać bezobjawowo do tego stopnia, iż czasami jest za późno na leczenie.
Badania profilaktyczne
Jeśli masz 20 do 30 lat (kobiety i mężczyźni)
- Badanie krwi: morfologia, OB, ogólne badanie moczu, również glukoza – raz w roku.
- Lipidogram czyli badanie cholesterolu, zalecane jest aby wykonywać je raz na 5 lat. Jednak stres, alkohol, słabe jakościowo diety, papierosy i inne przesłanki namawiają do badań raz w roku.
- USG jamy brzusznej – co 3 do 5 lat.
- Kontrola stomatologiczna – raz na pół roku.
- Poziom elektrolitów – raz na 3 lata, sportowcy – częściej.
- Kontrola stanu znamion i pieprzyków.
- RTG klatki piersiowej (szczególnie osoby palące) – raz na 5 lat.
W kwestii wpływu promieniowania jonizującego odsyłam Was do publikacji z 2016 roku:
Kobiety
- Badanie ginekologiczne i cytologia – raz do roku.
- USG ginekologiczne – raz na 2 lata.
- Samobadanie piersi – raz w miesiącu, między 6 a 9 dniem cyklu, a także raz do roku badanie palpacyjne u lekarza. Dodatkowo u kobiet z obciążeniami rodzinnymi związanymi z nowotworami – od 20 roku życia, co pół roku USG sutków i co rok mammografia.
Mężczyźni
- Samobadanie jąder (raz w miesiącu) dodatkowo badanie przez lekarza (pod kątem nowotworu) – co 3 lata.
30-40 lat (kobiety i mężczyźni)
- Morfologia, OB, stężenie glukozy we krwi, a także badanie ogólne moczu – raz do roku.
- Pomiar poziomu elektrolitów we krwi j.w.
- Lipidogram – w przypadku chorób układu krążenia w rodzinie badanie powinno zostać wykonywane 2 razy w roku.
- Pomiar ciśnienia, kontrola wagi oraz ogólne badanie u lekarza – raz do roku.
- USG jamy brzusznej – co 3 lata tak samo jak:
- RTG klatki piersiowej, j.w.
- Kontrola dentystyczna, j.w.
- Kontrolowanie stanu znamion i pieprzyków.
- Kontrola wzroku – raz na pięć lat. W przypadku wady wzroku zgodnie z zaleceniami lekarza.
Kobiety – badania ginekologiczne i piersi, jak wyżej.
Mężczyźni – badania jąder, jak wyżej.
40-50 lat (kobiety i mężczyźni)
Oprócz wymienionych wcześniej badań, dodatkowo:
- Gastroskopia – raz na 5 lat.
- Test na obecność krwi utajonej w kale
- Badanie gęstości kości (densytometryczne) – raz na 10 lat.
Kobiety – oprócz badań wymienionych powyżej, dochodzą badania:
- USG piersi i mammografia – raz na dwa lata.
- Badanie poziomu hormonów tarczycy – jednokrotnie.
Mężczyźni – oprócz wymienionych powyżej, dochodzą badania takie jak:
- Badanie prostaty – raz do roku.
- Prześwietlenie płuc – co 2 lata (palacze wg. decyzji lekarza).
wiek 50+ (kobiety i mężczyźni)
Podstawowe badania pozostają bez zmian, natomiast pojawiają się kolejne niezwykle ważne:
- Elektrokardiogram – raz w roku.
- Kolonoskopia przynajmniej raz na 5 lat, w ramach profilaktyki nowotworów jelita grubego warto wykonać test na obecność krwi utajonej w kale. STATYSTYKI: w Polsce w roku 2017 na raka jelita grubego zachorowało 5073 kobiet oraz 5832 mężczyzn, zmarło 3573 kobiet i 4183 mężczyzn. Coraz młodsza grupa osób zostaje diagnozowana pozytywnie. Na badania przesiewowe zgłasza się około 10% osób, poddaje badaniu 3%.
Więcej o tym problemie znajdziecie na stronie : https://www.wylaczraka.pl/rak-jelita-grubego/statystyki
Kobiety – dodatkowo:
1. Oznaczenie poziomu hormonów płciowych – kontynuacja wg. wskazań lekarza.
Mężczyźni – pozostają standardowe, wymienione wcześniej badania, natomiast:
1. Po 50 r. ż. ryzyko zmian w gruczole krokowym wzrasta, dlatego należy poddać się badaniu prostaty per rectum i powtarzać je od tego momentu raz na dwa lata.
2. Oznaczenie PSA – raz w roku.
W perspektywie profilaktyki chorób nowotworowych, wykonywanie badań i sprawdzanie zdrowia powinno odbywać się minimum w tych przedziałach, które są aktualnie zalecane.
Więcej o tym co nam szkodzi i jak uchronić się przed chorobą nowotworową – klik
Zapraszam do nauki zdrowia. Krótki test, który dla Ciebie przygotowałam (link poniżej), pozwoli na chwilę zatrzymać się i “rozerwać”. Przy okazji dostarczy cennych dla zdrowia informacji.
Możesz pozostać anonimowy (w polu imię i nazwisko wpisz, co uważasz), potem klikasz w link poniżej i rozwiązujesz. Na końcu poznasz wynik i poprawne odpowiedzi. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna.
TEST:
https://sprawdziany.gdynianka.pl/student/enter/id/2603/test/17765
Autor: Anna Wawrocka
Literatura:
1. Derbich J.: Wychowanie fizyczne – ważna lekcja. www.aktywniepozdrowie.pl, 2011 (dostęp: 26.04.2020)
