Celiakia – nie czekaj, diagnozuj i lecz!
Celiakia (choroba trzewna) trwa przez całe życie. Jest autoimmunologiczną chorobą zakorzenioną głęboko w genetyce. Nacechowana trwałą nietolerancją glutenu dotyczy około 5% ZDIAGNOZOWANEGO społeczeństwa.
Gluten, to białko “zapasowe” zawarte w zbożach (pszenicy, życie, jęczmieniu). Jest neurotoksyną, dlatego spożywanie toksycznego glutenu prowadzi do objawów neurologicznych oraz zaniku kosmków jelitowych w jelicie cienkim
Kosmki to takie maleńkie wypustki błony śluzowej. Pełnią odpowiedzialną funkcję – odpowiadają za wchłanianie składników odżywczych.
W efekcie toksycznego działania glutenu wchłanianie pokarmu jest upośledzone, a to prowadzi do wystąpienia wielu, różnych objawów klinicznych.
Metodą leczenia celiakii jest stosowanie ścisłej diety bezglutenowej – przez całe życie. Celiakia nie jest alergią! Nie da się odczulić osoby cierpiącej na celiakię. Nie jest to też choroba małych dzieci, jak zwykło się uważać – nie da się z niej wyrosnąć.
🥐 W jakich produktach jest gluten?
Bez glutenu:
Ryż biały i brązowy,
kukurydza, gryka, proso, amarantus, quinoa, mąki i kasze ze zbóż naturalnie
bezglutenowych,
mieszanki mączne
bezglutenowe, pieczywo i makarony z mąk
bezglutenowych,
ze znakiem Przekreślonego
Kłosa, kaszki dla dzieci ryżowe i kukurydziane,
chrupki kukurydziane ze znakiem Przekreślonego
Kłosa, popcorn, owies
bezglutenowy
certyfikowany ze znakiem
Przekreślonego Kłosa, bułka tarta bezglutenowa
Mięso, jaja, ryby:
Nieprzetworzone
mięso, ryby, jaja.
Produkty mleczne:
Mleko świeże, w kartonie, zagęszczane, w
proszku, kefir, maślanka, jogurt naturalny, nieprzetworzony ser biały, żółty.
Tłuszcz:
Masło, smalec, olej roślinny, oliwa z oliwek.
Warzywa i ich przetwory:
Warzywa
(świeże, konserwowe
bez dodatków),
strączkowe (groch, fasola,
soczewica), ziemniaki,
skrobia ziemniaczana.
Owoce:
Wszystkie owoce (świeże, konserwowane).
Słodycze:
Cukier, dżem, miód, landrynki, ciasta i ciastka upieczone z dozwolonych
produktów, kisiele i budynie domowe z mąki ziemniaczanej, ciasta i ciastka bezglutenowe
Zupy i przyprawy:
Zupy domowe z
dozwolonych produktów,
kostki bulionowe
bezglutenowe (z
Przekreślonym Kłosem) Sól, pieprz, zioła, ocet winny, ocet jabłkowy.
Napoje:
Herbata, kawa naturalna, Inka bezglutenowa,
soki owocowe, wody mineralne, kompoty,
napary z ziół, czyste alkohole, piwo bezgluten.
Dodatkowo:
Proszek do pieczenia
bezglutenowy, soda spożywcza, drożdże, żelatyna (bez ostrzeżenia
o glutenie), komunikanty
niskoglutenowe.
Mogą zawierać gluten:
Płatki śniadaniowe
kukurydziane, mąka kukurydziana,
gryczana, jaglana,
ryżowa, płatki ryżowe, skrobia kukurydziana,
ryżowa, z tapioki,
dostępne w sprzedaży ogólnej mogą zawierać śladowe ilości.
Mięso, jaja, ryby:
Wędliny (w tym
wysokie gatunki typu szynka),
konserwy rybne i
mięsne, wędliny
podrobowe (pasztet), wyroby garmażeryjne
mięsne (parówki,
kotlety mielone,
pulpety, hamburgery)
Produkty mleczne:
Jogurty owocowe,
maślanki, smakowe, napoje czekoladowe,
produkty mleczne o obniżonej zawartości tłuszczu, serki topione, wyroby seropodobne),
gotowe sery białe do serników –
producenci dodają błonnik pszenny.
Tłuszcz:
Majonezy, gotowe sosy (dresingi).
Warzywa i ich przetwory:
Sałatki z sosami, przeciery
pomidorowe, niektóre fasole w puszkach,
placki ziemniaczane,
produkty
wegetariańskie – kotlety sojowe, pasztety
i majonezy sojowe, warzywa mrożone.
Owoce:
Owoce suszone
niekiedy są
posypywane mąką, wsady
owocowe, owoce
mrożone.
Słodycze:
Guma do żucia, żelki, nadziewane cukierki, batony, budynie, kisiele,
lody, czekolada i
chipsy.
Zupy i przyprawy:
Zupy w proszku
(instant), kostki
bulionowe.
Jarzynki typu vegeta, mieszanki przypraw (curry), musztardy, keczupy, sosy w proszku gotowe dipy i dresingi, sosy sojowe.
Napoje:
Niektóre kawy
rozpuszczalne,
aromatyzowane,
napoje owocowo warzywne, alkohole z dodatkami smakowymi.
Dodatkowo:
Preparaty do
odchudzania, niektóre leki, preparaty
witaminowe, aromaty.
Zawierają gluten:
Pszenica (i jej dawne odmiany:
orkisz, płaskurka), pszenżyto, jęczmień, żyto, owies, mąka pszenna, żytnia,
jęczmienna, płatki pszenne, jęczmienne,
żytnie, owsiane, kasza manna, kuskus, kasza jęczmienna (pęczak, mazurska, perłowa),
müsli.
Kasze owsiane, kaszki błyskawiczne zbożowe i mleczno – zbożowe, makaron
pszenny, makaron żytni.
Pierogi, pyzy, kopytka, naleśniki, pieczywo – każde, które nie jest wypieczone przez
specjalistycznego producenta
(chleb biały i razowy, bułki,
bagietki, maca, pumpernikiel,
pieczywo chrupkie, precle),
Pieczywo cukiernicze suche (herbatniki, ciastka, wafle, biszkopty, pierniczki, sucharki, paluszki itp.), ciasta, ciastka, drożdżówki pizza, bułka do hamburgera, bułka tarta.
Mięso, jaja, ryby:
Panierki do mięs, ryb.
Produkty mleczne:
Napoje mleczne z dodatkiem słodu jęczmiennego
Tłuszcz – brak.
Warzywa i ich przetwory:
Warzywa smażone,
panierowane.
Owoce – brak.
Słodycze:
Ciasta i ciastka upieczone z
niedozwolonych mąk lub ze zwykłym proszkiem do
pieczenia, słód jęczmienny.
Zupy i przyprawy:
Zupy zaprawiane mąką, zupy z
makaronem, z lanym ciastem.
Przyprawy – brak.
Napoje:
Alkohole (np. piwo), kawa zbożowa, kakao owsiane napoje słodzone słodem
jęczmiennym.
Dodatki:
Zwykły proszek do pieczenia,
hydrolizowane białko roślinne, komunikanty z mąki pszennej.
🥐 Objawy celiakii – ogólne
Celiakia ubrana jest w wiele symptomów:
- niejasna niedokrwistość z niedoboru żelaza,
- poziom cholesterolu – podwyższony,
- afty,
- bardzo charakterystyczne wrzodziejące zapalenia jamy ustnej,
- problemy ze szkliwem zębowym (niedorozwój)
- przewlekłe zmęczenie,
- neuropatia,
- padaczka,
- ataksja,
- nawracające i uporczywe bóle głowy,
- depresja.
- wczesna osteoporoza,
- bóle kostne,
- bóle stawowe,
- problemy skórne (skórna postać celiakii),
- nawykowe poronienia,
- problemy z płodnością,
- współistniejące choroby autoimmunologiczne,
- wzdęcia,
- bóle brzucha,
- biegunki tłuszczowe,
- biegunki wodniste;
- spadek masy ciała,
- niski wzrost;
- zmiana usposobienia,
- ogólny zły nastrój.
🥐 Jak zbadać czy ma się celiakię?
Celiakia przez wiele lat potrafi spustoszyć organizm, dlatego należy:
- Być dociekliwym – lekarze niechętnie diagnozują celiakię dorosłych.
- Nie przechodzić na dietę bezglutenową bez wykonania badań – zaburzy to obraz kliniczny choroby.
- Udać się do gastroenterologa.
- Jeśli nie uda się otrzymać zlecenia badań, można prywatnie wykonać badania serologiczne przeciwko:
- transglutaminazie tkankowej (tTG),
- deaminowanemu peptydowi gliadyny (DGP)
- endomysium mięśni gładkich (EmA)
Wymienione przeciwciała są bardzo specyficzne dla celiakii i ich obecność praktycznie jednoznacznie potwierdza celiakię.
Jednak ich brak nie wyklucza choroby! Według najnowszych badań od 6 do 22% chorych nie wytwarza przeciwciał. Prawdopodobnie jest to wynikiem słabej odporności oraz częstszych modyfikacji pożywienia, na które ciało człowieka przestaje reagować.
Druga ważna kwestia – obecność przeciwciał nie zawsze oznacza, że są zmiany w jelicie cienkim. Dlatego niestety do pełnej diagnozy konieczne jest wykonanie biopsji jelita cienkiego wykonywanej metodą endoskopową.
Badanie nie należy do przyjemnych, choć zasadniczo nie jest też bolesne i można sprawdzić po drodze kilka odcinków i wykluczyć zmiany nowotworowe.
W kwestii konieczności – warto zadać sobie pytanie czy można żyć bez glutenu? Aby się przekonać wypróbuj dietę bez pszenicy, tutaj znajdziesz jadłospis – klik
Podsumowując: przez wiele lat niezdiagnozowana celiakia może być przyczyną innych chorób. Im szybciej zacznie się działać tym szkody będą mniejsze. Pomocy można szukać w Polskim Stowarzyszeniu Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej.
